พนมเปญ หรือ ภนุมปึญ (เขมร: ភ្នំពេញ ภฺนํเพญ ออกเสียง: [pʰnum pɨɲ] พนุมปึญ; อังกฤษ: Phnom Penh) อีกชื่อหนึ่งคือ ราชธานีพนมเปญ เป็นเมืองหลวงของประเทศกัมพูชา และยังเป็นเมืองหลวงของนครหลวงพนมเปญด้วย ครั้งหนึ่งเคยได้ชื่อว่า ไข่มุกแห่งเอเชีย (เมื่อคริสต์ทศวรรษ 1920 พร้อมกับเมืองเสียมราฐ) นับเป็นเมืองที่เป็นเป้าการท่องเที่ยวทั้งจากผู้คนในประเทศและจากต่างประเทศ พนมเปญยังมีชื่อเสียงในฐานะที่มีสถาปัตยกรรมแบบเขมรดั้งเดิมและแบบได้รับอิทธิพลฝรั่งเศส และผู้คนมีอัธยาศัยดี^{[ต้องการอ้างอิง]}

กรุงพนมเปญเป็นเมืองที่ล้อมรอบด้วยจังหวัดกันดาล และเป็นเมืองศูนย์กลางการค้า การเมือง และวัฒนธรรมของกัมพูชา มีประชากรถึง 2 ล้านคน จากประชากรทั้งประเทศ 15.2 ล้านคน

ภูมิศาสตร์

พนมเปญ ตั้งอยู่ในพื้นที่ตอนกลางค่อนใต้ของกัมพูชา และล้อมรอบด้วยเขตกันดาล ตั้งอยู่ริมแม่น้ำโขงและโตนเลสาบ พิกัดภูมิศาสตร์ 11.55°N 104.91667°E (11°33' เหนือ, 104°55' ตะวันออก,^[2]) ครอบคลุมพื้นที่ 678.46 กม² (262 ไมล์²) เป็นตัวเมือง 11,401 เฮกตาร์ (28,172 เอเคอร์s) และถนน 26,106 เฮกตาร์ (64,509 เอเคอร์s)

ประชากร

ใน ค.ศ. 2008 พนมเปญมีประชากร 2,009,264 คน มีครัวเรือน 5,358 หลัง อัตราการเติบโต 3.92% ชนชาติอื่นๆ ในพนมเปญ ได้แก่ ชนชาติจีน เวียดนาม ฯลฯ และชนกลุ่มน้อย เช่น ไทยสยามบูดง มนง กุย ชง และ จาม ศาสนาประจำชาติคือ ศาสนาพุทธ นิกายเถรวาท คิดเป็น 90% ของชาวพนมเปญทั้งหมด ภาษาทางการคือ ภาษาเขมร ส่วนภาษาอื่นที่ใช้กันทั่วไปคือ ภาษาอังกฤษ และ ภาษาฝรั่งเศส

พนมเปญ เป็นเมืองที่มีดัชนีการพัฒนามนุษย์มากที่สุดในประเทศ มีค่าอยู่ที่ 0.936 อยู่ในระดับสูง

เศรษฐกิจ

พนมเปญเป็นแหล่งเศรษฐกิจที่สำคัญที่สุดของกัมพูชา มีอัตราการเติบโตมากขึ้นในแต่ละปี เป็นศูนย์รวมของโรงแรม ภัตตาคาร บาร์ และสิ่งก่อสร้างมากมาย

การเติบโตทางเศรษฐกิจ เริ่มตั้งแต่ทศวรรษที่ 1990 ได้มีการเปิดศูนย์การค้าแบบตะวันตกชื่อว่า ศูนย์การค้าโสรยา และ ศูนย์การค้าสุวรรณา รวมทั้งกิจการภัตตาคารและแฟรนไชส์ตะวันตกอื่น ๆ ได้แก่

• แดรี่ควีน เบอร์เกอร์คิงส์ เปิดบริการใน ท่าอากาศยานนานาชาติพนมเปญ
• เคเอฟซี เปิดบริการเป็นสาขาแรกในย่านถนนพระมุนีวงศ์^[6]
• พิซซ่าฮัท^[7]
• สเวนเซ่นส์ เปิดบริการใน ศูนย์การค้าโสรยา และห้างสรรพสินค้าอิออน มอลล์
• พ.ศ. 2557 เปิดห้างสรรพสินค้า อิออน มอลล์ ซึ่งเป็นห้างสรรพสินค้าข้ามชาติแห่งแรกในกัมพูชา ^[8]

ตึกที่สูงที่สุดในพนมเปญ คือ ตึกวัฒนะ (Vattanac Capital Phnom Penh)^[9] สูง 200 เมตร (656 ฟุต) สร้างถึงยอดเมื่อ พฤษภาคม ค.ศ. 2012 สามารถมองเห็นตัวเมืองได้ทั่ว

สายการบิน กัมพูชานครแอร์ มีที่ทำการใน พนมเปญ

การศึกษา

• มหาวิทยาลัยภูมินทร์พนมเปญ (RUPP) เป็นสถาบันการศึกษาที่เก่าแก่และใหญ่ที่สุดของประเทศกัมพูชา ก่อตั้งเมื่อปี ค.ศ. 1960 เป็นสถาบันที่เปิดสอนทางด้านวิทยาศาสตร์ สังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์ และภาษาต่างประเทศ
• มหาวิทยาลัยภูมินทร์นิติศาสตร์และเศรษฐศาสตร์ (RULE)
• มหาวิทยาลัยภูมินทร์วิจิตรศิลปะ (RUFA)
• มหาวิทยาลัยภูมินทร์กสิกรรม (RUA)
• มหาวิทยาลัยการจัดการแห่งชาติ (NUM)
• สถาบันเทคโนโลยีแห่งกัมพูชา (ITC)
• สถาบันพุทธศาสนาบัณฑิตย์ ก่อตั้งเมื่อ 12 พฤษภาคม ค.ศ. 1930